Arweinwyr brodorol yn galw ar fusnesau Cymru i weithredu ar yr hinsawdd

Gwnaeth yr erthygl yma dangos yn gyntad ar wefan Green Economy Wales.

Fe wnaeth sefydliadau B-corps a chynaliadwyedd Cymru gyfarfod â Teófilo Kukush Pati, Llywydd Cenedl y Wampís – cenedl Frodorol o’r Amazon ym Mheriw – ar ei ymweliad â Chymru. Roedd y Llywydd yng nghwmni Tsanim Wajai Asamat, arweinydd ifanc y Wampís, fel rhan o ymweliad oedd wedi cael ei hwyluso gan yr elusen o Gymru, Maint Cymru.

Mewn digwyddiad a drefnwyd gan Miller Research a Chomisiwn Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru, mae busnesau wedi bod yn clywed am waith pwysig y Wampís i ddiogelu coedwig law yr Amazon, ac archwilio sut y gall busnesau yng Nghymru uno a chefnogi mentrau hinsawdd dan arweiniad pobl Frodorol. Tynnodd y digwyddiad sylw hefyd at sut y gall busnesau ddefnyddio Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol i hyrwyddo cyfrifoldeb byd-eang. 

Yn ystod eu hamser yng Nghymru, mae’r arweinwyr brodorol hyn wedi cyfarfod â Llywodraeth Cymru, Aelodau’r Senedd, a phobl ifanc o bob cwr o’r wlad hefyd. 

Wrth i’r argyfwng hinsawdd waethygu, mae’r ymweliad yn tynnu sylw at sut y gall cenhedloedd llai, fel Cymru, gyfrannu at weithredu byd-eang ystyrlon. Mae eu hymweliad yn cyd-fynd ag Uwchgynhadledd COP29 y Cenhedloedd Unedig yn Azerbaijan hefyd, sydd yn ychwanegu mwy o frys at eu neges.

Mae arweinwyr y Wampís yn argymell bod busnesau’n adolygu eu buddsoddiadau pensiwn a’u harferion caffael, i sicrhau nad ydynt yn cyfrannu at ddatgoedwigo ac at gam-drin hawliau dynol sy’n gysylltiedig â hyn. Maen nhw hefyd yn argymell bod busnesau yn tynnu mwy o sylw at leisiau a chyfranogiad pobl Frodorol, ac yn defnyddio eu platfformau i annog eraill i weithredu.  

Mae Cenedl y Wampís yn gorchuddio dros 1.3 miliwn hectar, mwy na hanner maint Cymru, ond nid yw mwy na dwy ran o dair o diriogaeth y Wampís wedi’i diogelu’n gyfreithiol gan Wladwriaeth Periw. Mae hyn yn gadael llawer o’u tiriogaeth hynafol yn agored i gael eu dinistrio, trwy gyfrwng torri coed yn anghyfreithlon, mwyngloddio aur a chwilio am olew.

Mae eu hymweliad â Chymru yn enghraifft o sut y gall dwy wlad “fechan,” sydd wedi’u gwahanu gan gyfandiroedd ond wedi’u huno gan yr un gwerthoedd, godi eu lleisiau yn y mudiad hinsawdd byd-eang.