20-25ain Mai 2024
Ymunwch â'r gymuned
Eisiau clywed am ein prosiectau, ymgyrchoedd a digwyddiadau diweddaraf trwy ebost?
Helpwch i Sicrhau Dyfodol gyda Choedwigoedd!
20-25ain Mai 2024
Yn 2024, aeth Maint Cymru â’n neges o weithredu nawr i sicrhau dyfodol gyda choedwigoedd, i Sioe Flodau Chelsea RHS 2024.
Rydym wedi gweithio mewn partneriaeth gyda’r dylunwyr gwych yn Studio Bristow, i gyflwyno categori All About Plants i’r sioe, a chafodd ei noddi’n hael gan Project Giving Back.
Nod yr ardd yw dod â bioamrywiaeth gyfoethog bywyd planhigion mewn coedwigoedd trofannol i’r amlwg, a rhoi sylwadau ar ganlyniadau dinistriol datgoedwigo.
Cafodd 313 o rywogaethau o blanhigion eu defnyddio yn y plannu, gan adlewyrchu nifer y rhywogaethau coed sy’n bosib eu darganfod mewn dim ond un hectar o goedwig drofannol. Yn yr ardd, mae meindyrau main o goed colofnog yn esgyn tua’r awyr, wrth i blanhigion bach alpaidd grynhoi ymhlith y creigiau, wedi’u gwasgar drwyddi draw ag amrywiaeth o flodau melyn – lliw gobaith. Mae cwpl o doeau bach yn swatio ar ben pyst, gan ddwyn i gof natur fregus ein bodolaeth bresennol.
Gwnaeth trochi ymwelwyr mewn tirwedd gyfoethog sy’n cynrychioli coedwigoedd trofannol, ond sy’n cynnwys amrywiaeth o rywogaethau o blanhigion sy’n perthyn i’n hinsawdd dymherus yma yng Nghymru. Gwnaeth hyn herio’r gwyliwr i gydnabod y bydd bygythiad newid yn yr hinsawdd yn effeithio ar bob un ohonom; nid mater ar gyfer gwledydd pell i ffwrdd yn unig ydy hyn.
Mae’r ardd bellach wedi symud i’w chartref newydd. Bydd yr ardd yn byw ac yn aeddfedu yng Ngerddi Fotaneg Treborth yng Ngogledd Cymru, lle bydd yn cael ei chynnal a’i chadw’n arbenigol, ac yn mynd ymlaen i ysbrydoli ac ennyn diddordeb y cyhoedd am flynyddoedd lawer i ddod.
Yn syml, dyma’r Sioe Flodau fwyaf enwog yn y byd, ac mae ganddi’r enw da i gyrraedd miliynau o bobl. Mae cael dangos gardd yno yn anrhydedd enfawr, ac yn rhoi cyfle i ni ledaenu neges Maint Cymru ymhell ac agos!
Ar ol y sioe, bydd yr ardd yn byw ac yn aeddfedu yng ngardd fotaneg Treborth ym Mangor, Gwynedd, gan ganiatáu i bobl ddod i ymweld â hi am ddegawdau i ddod.
Mae Studio Bristow yn canolbwyntio ar gynaliadwyedd yn eu holl brosiectau, felly roedd gwneud y mwyaf o’r potensial hwnnw’n rhan naturiol o’r broses ddylunio. Cafodd ein gardd gyntaf yn Sioe Flodau Chelsea yn 2016 ei hail-bwrpasu’n llwyr heb greu unrhyw wastraff, flynyddoedd cyn i hyn ddod yn ofynnol.
Mae’r wal gefn a fydd ond yn cael ei defnyddio yn ystod Chelsea yn cael ei chompostio’n llwyr ar ôl y sioe. Mae wedi cael ei gwneud o ddeunyddiau lleol naturiol: coed cyll wedi’u prysgoedio a rendr cob. Gyda chymorth y madarch wystrys a fydd yn tyfu o’r pren, bydd yr holl beth yn dadelfennu o fewn ychydig flynyddoedd.
Rydym yn defnyddio carreg wastraff yn unig yn yr ardd – torion o chwarel ym Môn.
Mae’r pren yn goed llarwydd ac ynn sy’n dioddef o glefyd coed ynn o Gymru sydd wedi’u malu’n gynaliadwy. Mae’r planhigion i gyd yn cael eu tyfu yn y DU, ac mae 99% ohonynt heb fawn yn y swbstrad.
Bydd yr ardd yn parhau i dyfu yn ei chyfanrwydd, heb gael ei llesteirio, gan ganiatáu i’r coed atafaelu carbon yn naturiol dros eu hoes.
Byddwn yn defnyddio 313 rhywogaeth o blanhigion a ffyngau yn ein gardd, gan adlewyrchu nifer y gwahanol rywogaethau o goed a all ddigwydd mewn un hectar yn unig o goedwig drofannol.
Mae ein planhigion yn cael eu dewis gyda’r nod o ysbrydoli awch a rhyfeddu at amrywiaeth bywyd planhigion. Un ffordd o bwysleisio hyn yw gwneud y mwyaf o anghysondebau o ran graddfa. I’r perwyl hwn, bydd meindwr uchel o goed colofnol i gerdded yn eu plith, tra bod twmpath planhigion alpaidd bach ymhlith y creigiau wrth eich traed. Mae llwyni tebyg i gwmwl a choesau fertigol main rhai planhigion llysieuol tal yn creu effaith ddiarogl, ac mae’r ardd gyfan yn llawn blodau melyn fwy neu lai, lliw gobaith.
Fe wnaethom ddewis peidio ag ail-greu gardd drofannol am ddau brif reswm.
Yn gyntaf, o safbwynt cynaliadwyedd, petasem wedi gneud hyn, buasem wedi gorfod mewnforio sbesimenau mawr o blanhigion trofannol o bob rhan o Ewrop, os nad ymhellach i ffwrdd, a’u storio mewn tai gwydr wedi’u cynhesu. Ddim yn ffafriol iawn i’n hamcanion!
Yn ail, roeddem yn awyddus iawn bod perthnasedd yr ardd i’r gwyliwr. Nid oeddem eisiau i’r mater pwysig o newid hinsawdd deimlo fel un anghysbell, egsotig, felly mae defnyddio planhigion o’n parth hinsawdd ein hunain yn adlewyrchu’r nod hwn. Y syniad yw ysbrydoli’r gwyliwr i ystyried yr amrywiaeth o fywyd sy’n bodoli mewn coedwigoedd trofannol, yn hytrach na chynhyrchu hamdden ersatz o un.
Mae cynnwys llwyn celyn yn gyswllt ystumiol symbolaidd rhwng traddodiadau. Mae ein celynen frodorol, Ilex aquifolium, yn symbolaidd mewn llên gwerin ers yr amseroedd cyn-Gristnogol, ac mae dail Celynen Paraguay, Ilex paraguariensis, wedi cael eu tyfu gan bobl frodorol y Guaraní ers cyn y cyfnod gwladychu Ewropeaidd i wneud y ddiod hollbresennol, Yerba mate.,
Mae cymaint o bethau! Yn un peth, rydym yn rhagweld mai dyma un o’r gerddi sioe mwyaf bioamrywiol yn y cof byw oherwydd yr ystod o blanhigion a ffyngau a ddefnyddir.
Hefyd… Mae gwneud ffens ffwng hunan-gompostio yn sicr yn rhywbeth newydd sbon!
Bydd siâp Cymru i’w weld, ac mae’r amlinelliad yn darlunio’r ffin rhwng y mannau plannu alpaidd ac ymyl coetir.
Mae’r amrywiaeth o grefftau traddodiadol a ddangosir, o ffensys cyll plethedig a rendr cob i ddau ddull rhanbarthol gwahanol o greu waliau cerrig sych (waliau lletem Sir Benfro a ‘Ffensys Llechfaen’ Caithness).
Rhagwelir, oherwydd prinder y rhywogaethau a ddewiswyd, na fydd y mwyafrif helaeth o’r planhigion a ddangosir yn ymddangos mewn unrhyw ardd sioe arall eleni.
Gallwch ddilyn ein taith i Chelsea a thu hwnt trwy ein llwyfannau cyfryngau cymdeithasol. Dewch i ddweud helo os ydych chi’n dod i’r sioe, neu ewch i’r ardd yn Nhreborth ym Mangor unrhyw bryd o ddechrau Mehefin.
Pleidleisiwch droson ni yng ngwobr dewis y bobl yn ystod wythnos y sioe!
Diolch yn fawr iawn i Project Giving Back am ariannu’r gardd yma!
Diolch hefyd i Stanley Smith Horticultural Trust (UK) a McLays am eu genfogaeth, yn ogystal â’r isod: