Kenya: Sicrhau tiroedd hynafol Ogiek, coedwigoedd cynhenid a bywoliaeth

Rhowch i'r Prosiect hwn
Gweithio gyda'n partner: Working Partner

Er gwaethaf hanes profedig o gynnal eu coedwigoedd, mae cymuned Ogiek Mt Elgon, Kenya, wedi cael eu troi allan yn barhaus o’u tiroedd hynafol. Nod y prosiect hwn yw eu cefnogi i geisio cael cydnabyddiaeth gyfreithiol o’u tiriogaeth, rhedeg ymgyrch codi ymwybyddiaeth, a diogelu arferion diwylliannol traddodiadol.

Yr Her

Mae’r gymuned Ogiek yn gymuned Frodorol yn rhanbarth Mount Elgon yn Kenya. Er eu bod nhw wedi profi eu hunain fel ceidwaid gorau’r goedwig, cafodd presenoldeb y gymuned Ogiek ar eu tiriogaeth hynafol hunanlywodraethol olaf ei wneud yn anghyfreithlon yn 2000, pan gafodd ei throi’n ‘ardal warchodedig’ heb eu caniatâd. Mae’r gymuned Ogiek yn cael ei throi allan gan KFS (Kenya Forest Service) er mwyn diogelu coedwigoedd. Fodd bynnag, daeth tasglu’r llywodraeth ei hun i’r casgliad bod y KFS mewn gwirionedd yn gyfrifol am gynnydd mewn datgoedwigo.

Mae’r gymuned Ogiek wedi bod yn byw ar eu tir ac wedi ei stiwardio am flynyddoedd. Heb eu presenoldeb, mae integredd eu coedwigoedd a’u bioamrywiaeth mewn perygl, oherwydd bod y KFS yn gwneud arian drwy ganiatáu i ffermwyr symud i mewn, datgoedwigo coed, ac elwa o gnydau sydd yn cael eu gwerthu am arian parod.

Mae ffordd o fyw’r gymuned Ogiek yn cael ei gysylltu’n annatod gyda’r tir, felly, mae diraddio a datgoedwigo’r goedwig yn bygwth eu lles. Er enghraifft, mae planhigion meddyginiaethol traddodiadol yn mynd yn fwy a mwy anodd eu cael. Y goedwig yw fferyllfa’r Ogiek, yn ogystal â’u harchfarchnad, eu cartref, eu hanes, a’u dyfodol

Nodau'r Prosiect

Mae Maint Cymru, mewn partneriaeth â Forest People’s Programme a Chepkitale Indigenous Peoples Development Project,  sef sefydliad cymunedol pobloedd Ogiek Mt Elgon ei hun, yn cefnogi’r gymuned Ogiek i geisio cydnabyddiaeth gyfreithiol ac adennill yr hawliau i’w tiroedd hynafol.

Fel rhan o’r prosiect, bydd y gymuned Ogiek yn rhedeg ymgyrch yn y cyfryngau, ac yn gwneud ffilm ddogfen i herio’r naratif a’r camsyniadau presennol sy’n gysylltiedig â chael eu troi allan. Byddant yn rhannu eu stori’n uniongyrchol am sut mae’r gymuned yn cyfrannu at gadwraeth ac at ddiogelu’r hinsawdd.

Er mwyn diogelu eu coedwigoedd, bydd y gymuned yn dogfennu lleoliadau a defnydd traddodiadol o blanhigion meddyginiaethol ar eu tiriogaeth hefyd. Mae’r arfer hwn yn dal i gael ei ddefnyddio’n eang gan y gymuned Ogiek, er ei fod yn diflannu’n gyflym. Gallai mapio a dogfennu’r planhigion meddyginiaethol hyn ddarparu amddiffyniad hanfodol i goedwigoedd Mount Elgon.

Fideo

Ynglŷn â'r partner

 

Forest Peoples Programme (FPP) are based in the UK but work with forest-dwelling communities across the globe, supporting them to promote an alternative vision of how forests should be managed and controlled, based on respect for the rights of the peoples who know them best.